Jedna stanica, jedan miris

---

U sisavaca se sposobnost primanja osjeta mirisa temelji na velikoj obitelji za G proteine vezanih receptora (engl. G protein coupled receptors, GPCRs), tzv. olfaktornih receptora (OR), koji su u miševa kodirani s više od 1300 različitih gena (2600 alela; svaki gen = dva alela). Ovi se receptori nalaze na olfaktornim senzoričkim neuronima (OSN) koji se nalaze duboko u nosnoj šupljini u glavnom olfaktornom epitelu. Glavna je osobitost olfaktornog sustava da svaki senzorički olfaktorni neuron eksprimira samo jedan od 2600 alela (znači, samo jedan alel jednog para alela = monoalelna ekspresija) koji kodiraju za OR, što znači da pojedini olfaktorni neuroni eksprimiraju samo jednu vrstu OR-a. Ovo osigurava specifičnost podraživanja pojedinih olfaktornih neurona samo jednim, specifičnim, mirisom. U tom smislu, olfaktorni neuroni imaju i važnu ulogu u topografskoj raspodjeli olfaktornih pupoljaka nosa. Prema tome, ekspresija gena koji kodiraju za OR ima ključnu važnost u strukturiranju i funkcioniranju olfaktornog sustava u sisavaca. Postavlja se, međutim, pitanje „tko i kako“ regulira koji će od alela pojedinog para gena za neki olfaktorni receptor biti aktivan, tj. kodirati sintezu određenog OR-a.

Pokusima na transgeničnim miševima Nguyen i suradnici (Cell 131: 1009, 2007) pokazali su da kontrolu monoalelne ekspresije gena za OR kontroliraju sami geni. Oni određuju izbor alela koji će se aktivirati, ali i deaktiviraju ostale alele u pojedinom neuronu.